Toen Siddharta zijn paleis verliet, had hij vier ontmoetingen. Deze vier ontmoetingen waren van grote invloed op zijn denken en leven. Hij ontmoette een zieke, een oudere, zag een lijk en ontmoette een rondtrekkende monnik. Elk van deze ervaringen had een betekenis. Ze waren met name belangrijk omdat Siddharta vrijwel nooit buiten de muren van zijn paleis kwam. Zijn vader had bij zijn geboorte gehoord dat zijn zoon een grote koning óf een grote asceet zou worden. Daarom gaf hij Siddharta een luxueus leven met al het aardse genot dat een mens kon wensen, in de hoop dat Siddharta niet het ascetische pad zou kiezen maar koning zou worden. Hij kwam daardoor vrijwel niet in contact met het leven daarbuiten.
De vier ontmoetingen
De eerste ontmoeting die Siddharta had was met een oude man. Siddharta’s wagenmenner, Channa, vertelde Siddharta over de gevolgen van ouderdom en wat het precies betekent.
De tweede ontmoeting die Siddharta had was met een zieke. Channa vertelde aan Siddharta wat ziekte betekent en dat alle wezens ziekte en pijn (zullen) kennen. Een pijnloos en ziekteloos leven is onmogelijk. Dit verontruste Siddharta, die zijn pad vervolgde.
De volgende ontmoeting die Siddharta had was niet zozeer een ontmoeting. Hij zag namelijk een lijk liggen. Opnieuw legde Channa uit wat Siddharta zag; dat was deze keer de dood. Ook hier zou niemand aan ontkomen.
Door de drie ontmoetingen was Siddharta treurig en verontrust. Maar de volgende ontmoeting moest nog komen. Dit was de ontmoeting met een monnik, een asceet. De asceet intrigeerde Siddharta zo erg dat het hem motiveerde om zelf ook voor het ascetische pad kiezen.
De betekenis van de ontmoetingen
Door de vier ontmoetingen kwam Siddharta in contact met het leven buiten het paleis. Hij kwam in contact met ziekte, lijden en dood. Allen zijn dingen waar de mens nooit aan ontkomt. Ze betekende iets voor Siddharta, net zoals de asceet ook wat betekende voor hem. Uit elk van deze ontmoetingen zijn lessen te halen. Dit is vooral het geval wanneer de context van Siddharta’s leven wordt meegenomen.
De opdracht
Als de postmodernisten die we zijn, gaan de leerlingen uitzoeken welke betekenis zij uit de ontmoetingen kunnen halen.
De leerlingen gaan in vier groepen zitten. Elke groep houdt zich bezig met een van de ontmoetingen. Wat de leerlingen moeten doen is uitzoeken welke lessen uit de ontmoeting kunnen worden gehaald wanneer het perspectief van Siddharta wordt aangehouden. Dat houdt in: zijn prins zijn, zijn vader die hem voorzag van alle aardse begeertes en zijn vader die hem veilig binnen de muren van het paleis hield.
Wanneer de leerlingen zich in groepen bezighouden met een van de ontmoetingen, gaan ze brainstormen over wat de ontmoeting voor hen zou betekenen wanneer ze in de schoenen van Siddharta zouden staan. Leidend is hier het feit dat Siddharta nooit echt het leven buiten ‘zijn eigen wereld’ had meegemaakt. Vanuit diezelfde grondslag – het stappen uit je eigen wereld – beginnen de leerlingen met hun brainstorm. Wanneer dat gedaan is kiezen ze per groepje de (voor hen) belangrijkste/beste uitkomsten van de brainstorm.
De daaropvolgende 20 minuten gaan de leerlingen de beste uitkomst(en) van de brainstorm uitdiepen. Ze moeten na die 15 minuten kunnen vertellen:
- Hoe hun manier van denken zou veranderen na de ontmoeting
- Wat dat zou betekenen voor hun manier van leven
- Persoonlijk voorbeeld waar de leerlingen uit hun eigen ‘wereldje’ stapte
- Door welke gebeurtenis in hun leven ze anders zijn gaan leven.
Een leerling kan bijvoorbeeld vertellen dat hij heel bang zou worden en daarom altijd binnen de muren van het paleis zou blijven, een ander zou weer nieuwsgieriger worden naar het leven daarbuiten en er juist op uit gaan. Uiteraard worden er antwoorden verwacht die langer van stof zijn. Kernwoorden en afbeeldingen komen op de poster.
Als de tijd om is gaan de leerlingen hun stuk presenteren. Ieder stukje duurt ongeveer 2 tot maximaal 5 minuten. De leerlingen moeten op die manier aan hun klasgenoten uitleggen wat de impact is van zo’n ontmoeting en hoe zij daarop zouden reageren.
De les kan breed worden ingezet, maar sluit het beste aan bij leerlingen van de onderbouw, niveau vmbo-t tot en met havo.